آمارهای جهانی نشان میدهند که بیش از 170 میلیون نفر در سرتاسر دنیا به ویروس هپاتیت سی آلوده شده اند و بنابر گزارش سازمان بهداشت جهانی، هرساله حدود 1.5 میلیون مورد ابتلای جدید به بیماری هپاتیت سی رخ می دهد (1). اگرچه به لطف پیشرفت های رخ داده در زمینه ی روش ها و فناوری های پیشگیری، تشخیصی و درمانی، میزان بروز هپاتیت سی روند کاهشی از خود نشان داده است اما هنوز هم آمار ابتلا به هپاتیت سی در سرتاسر دنیا و علی الخصوص کشورهای در حال توسعه، عدد قابل توجهی را نشان می دهد. یکی از مهم ترین و اساسی ترین اقدامات در راستای تحقق استراتژی های مربوط به کنترل و حذف بیماری هپاتیت سی، تشخیص و درمان به موقع این بیماری می باشد.
سابقا برای درمان هپاتیت سی از روش های درمانی با استفاده از داروی اینترفرون استفاده می شد. اگرچه برای مدت قابل توجهی استفاده از این روش های درمانی رواج داشت اما از یک سو میزان اثربخشی این درمان ها رضایت بخش نبود و از سوی دیگر، این رژیم های درمانی با عوارض قابل توجهی برای افراد تحت درمان همراه بودند. پس از مدتی، داروهایی تحت عنوان “داروهای ضدویروسی با عملکرد مستقیم” (Direct-acting antivirals) ارائه شدند که به دلیل اثربخشی مطلوب، دسترسی و مصرف آسان به سرعت برای درمان هپاتیت سی در سرتاسر دنیا مورد استفاده قرار گرفتند.
در سال های اخیر، محققان و پژوهشگران در مطالعات علمی متعدد خود دریافتند که استفاده از درمان ترکیبی با دو داروی ضدویروسی “داکلاتاسویر” و “سوفوسبوویر” در افرادی که از بیماری هپاتیت سی رنج می برند، با نتایج امیدبخشی همراه بوده است (2، 3). در همین راستا، طی سال های اخیر، محققان و پژوهشگران ایرانی برای نخستین بار دارویی را به نام “سووداک” تولید نمودند که حاوی این دو داروی ضدویروسی می باشد و در مقایسه با برندهای مشابه در دیگر مناطق دنیا، با قیمت بسیار مناسب تری در دسترس بیماران ایرانی قرار گرفته است. به دنبال ساخت این داروی نوین، تحقیقات متعددی به منظور بررسی میزان اثربخشی، کارایی و ایمنی آن انجام شده است.
در یکی از این مطالعات که در شهر تبریز انجام شده است (4)، محققان دریافتند که درمان با داروی سووداک به صورت مصرف یک عدد قرص روزانه به مدت 12 هفته منجر به کسب پاسخ درمانی مداوم 100 درصدی در بیماران مبتلا به هپاتیت سی شد که به ژنوتیپ 1 این ویروس آلوده شده بودند. نکته ی جالب توجه دیگر در این تحقیق این بود که موفقیت درمان با این دارو فارغ از وضعیت ابتلای فرد به سیروز کبدی یا سابقه ی دریافت دیگر داروهای درمانی هپاتیت سی، در تمامی بیماران دیده شد. بعلاوه اینکه، هیچ یک از بیمارانی که تحت درمان با این دارو قرار گرفتند، در طول مدت درمان با این دارو عارضه ی حاد و شدیدی را تجربه نکردند. به طور کلی، نتایج این مطالعه نشان داد که درمان با داروی سووداک، می تواند منجر به حصول پاسخ درمانی مناسب در بیماران مبتلا به شایع ترین نوع هپاتیت سی شود.
بعلاوه، مطالعات متعدد دیگری نیز در این زمینه انجام شده اند که نتایج آن ها نشان می دهد که بیماران هپاتیت سی که مبتلا به مشکلات زمینه ای دیگری از جمله سیروز ، عفونت همزمان با ویروس ایدز، نارسایی کلیوی نیازمند دیالیز و … بوده اند نیز از درمان با داروی سووداک سود برده اند و این دارو منجر به از بین رفتن کامل ویروس هپاتیت سی در بدن و معالجه ی صد در صدی این بیماری شده است(5,6). نکته ی حائز اهمیت دیگر آن است که در بیمارانی که به طور همزمان مبتلا به هپاتیت سی و سیروز بوده اند، درمان با داروی سووداک منجر به کسب بهبودی قابل توجهی در وضعیت کبدی و برطرف شدن سیروز شده است. با این حال، ذکر این نکته مهم است که تعیین نحوه ی درمان با داروی سووداک بر عهده ی پزشک می باشد و بیماران طی مدت درمان خود می بایست تحت نظر پزشک معالج خود باشند تا مطلوب ترین نتیجه ی درمانی حاصل گردد.
1. World Health Organization, Hepatitis C. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-c.
2. Pott-Junior H, Bricks G, Grandi G, Senise JF, Castelo Filho A. Sofosbuvir in combination with daclatasvir or simeprevir for 12 weeks in noncirrhotic subjects chronically infected with hepatitis C virus genotype 1: a randomized clinical trial. Clinical Microbiology and Infection. 2019 Mar 1;25(3):365-71.
3. Abdel Ghaffar TY, El Naghi S, Abdel Gawad M, Helmy S, Abdel Ghaffar A, Yousef M, Moafy M. Safety and efficacy of combined sofosbuvir/daclatasvir treatment of children and adolescents with chronic hepatitis C genotype 4. Journal of viral hepatitis. 2019 Feb;26(2):263-70.
4. Mehdipour H, Moaddab Y, Azizian K, Ghojazadeh M, Somi MH. Effects of 12-week treatment with Sovodak in patients infected by genotype 1 hepatitis C virus. Journal of Analytical Research in Clinical Medicine. 2019 Mar 10;7(1):1-6.
5. Merat S, Sharifi AH, Haj-Sheykholeslami A, Poustchi H, Fattahi B, Nateghi-Baygi A, Alavian SM, Malekzadeh R. The efficacy of 12 weeks of sofosbuvir, daclatasvir, and ribavirin in treating hepatitis C patients with cirrhosis, genotypes 1 and 3. Hepatitis Monthly. 2017 Jan 1;17(1).
6. Poustchi H, Majd Jabbari S, Merat S, Sharifi AH, Shayesteh AA, Shayesteh E, Minakari M, Fattahi MR, Moini M, Roozbeh F, Mansour‐Ghanaei F. The combination of sofosbuvir and daclatasvir is effective and safe in treating patients with hepatitis C and severe renal impairment. Journal of Gastroenterology and Hepatology. 2020 Sep;35(9):1590-4.
